Czy nieszczelne kominy azbestocementowe w blokach to realne zagrożenie?

Nieszczelne kominy azbestocementowe w blokach mieszkalnych to problem, który wciąż występuje w wielu starych budynkach na terenie Polski. Mimo, że od lat 90. obowiązują ścisłe regulacje dotyczące produkcji i stosowania materiałów zawierających azbest, nadal możemy je spotkać w obiektach mieszkalnych wybudowanych kilkadziesiąt lat temu. W artykule wyjaśniamy dlaczego nieszczelność takich przewodów stanowi realne zagrożenie dla zdrowia i komfortu mieszkańców oraz jak można temu zaradzić poprzez usuwanie azbestu, remont wentylacji lub wymianę wentylacji.

Czym jest azbest i dlaczego był stosowany w budownictwie?

Azbest to nazwa handlowa grupy minerałów krzemianowych, które przez długi czas były wykorzystywane w budownictwie dzięki swoim wyjątkowym właściwościom, takim jak wysoka odporność na ogień oraz działanie czynników chemicznych. Kompozyty azbestocementowe (zwane też eternitem) były często używane do pokryć dachowych, produkcji rur i kanałów wentylacyjnych. Problem pojawia się, gdy elementy z azbestem ulegają uszkodzeniu lub starzeniu, zaczynają się kruszyć i uwalniać włókna azbestowe do powietrza.

Dlaczego azbest jest niebezpieczny dla zdrowia?

Włókna azbestowe są niezwykle niebezpieczne dla organizmu człowieka, ponieważ mogą osadzać się w układzie oddechowym i prowadzić do poważnych chorób, takich jak azbestoza czy nowotwory płuc. Szczególną uwagę zwraca się na azbest w wentylacji – jeśli kanały wentylacyjne wykonane są z azbestocementu, a do tego są nieszczelne i uszkodzone, zwiększa się ryzyko przedostawania się włókien bezpośrednio do pomieszczeń mieszkalnych.

Jakie są główne przyczyny nieszczelności kominów azbestocementowych?

• Pęknięcia kształtek: Starsze elementy kominowe z azbestocementu mogą pękać na skutek obciążeń, wibracji czy zmian temperatury. Z czasem pęknięcia stają się coraz większe, powodując utratę szczelności.
• Zły stan techniczny instalacji: Wiele budynków zrealizowanych w okresie PRL-u nie doczekało się kompleksowych modernizacji instalacji kominowych i wentylacyjnych. Brak regularnych przeglądów i konserwacji skutkuje poważnymi uszkodzeniami i korozją elementów.
• Starzenie się materiału: Azbestocement to materiał, który traci swoje właściwości z biegiem lat. Na skutek oddziaływania samych mieszkańców np. podczas remontów łazienek, przeglądów kominiarskich, czyszczenia przewodów oraz innych czynników struktura kształtek kominowych azbestocementowych osłabia się, co prowadzi do powstawania szczelin czy wręcz ubytków.

Jakie skutki dla mieszkańców mogą mieć uszkodzone przewody kominowe?

Nieszczelne kominy azbestocementowe mogą powodować szereg problemów zarówno w zakresie komfortu użytkowania, jak i bezpieczeństwa zdrowotnego:

• Brak skutecznej wentylacji: Gdy ciąg kominowy jest zakłócony, wentylacja nie działa prawidłowo, co prowadzi do gromadzenia się wilgoci i nieprzyjemnych zapachów w mieszkaniach.
• Zagrożenie zdrowia: Uszkodzone elementy azbestocementowe mogą uwalniać włókna azbestu do powietrza, którym oddychają mieszkańcy. Długotrwała ekspozycja na azbest znacząco zwiększa ryzyko chorób układu oddechowego.
• Pokruszony azbest: Kiedy fragmenty instalacji są kruche i zaczynają się odłamywać, może to skutkować dodatkowo zatkaniem przewodów lub zanieczyszczeniem otoczenia pyłem azbestowym.

Jakie przepisy regulują usuwanie azbestu w Polsce?

W Polsce obowiązują przepisy, które nakazują stopniowe usuwanie azbestu ze wszystkich obiektów, zarówno mieszkalnych, jak i przemysłowych. Zgodnie z programem rządowym, do 2032 roku wszystkie materiały zawierające azbest mają zostać wycofane z użytkowania. Oznacza to, że jeżeli w Twoim bloku wciąż znajdują się kominy azbestocementowe, to w pewnym momencie i tak będzie trzeba je zastąpić innymi, bezpieczniejszymi rozwiązaniami.

Dodatkowo zarządca nieruchomości czy spółdzielnia mieszkaniowa są zobowiązani do przeprowadzania okresowych przeglądów budynków, w tym instalacji kominowych spalinowych i wentylacyjnych. Jeśli podczas takiego przeglądu zostaną stwierdzone nieszczelności i uszkodzenia, podejmowane są decyzje o remoncie wentylacji co w praktyce oznacza całkowitą wymianę przewodów na piony wykonane ze stali nierdzewnej lub ocynkowanej.

Jak rozpoznać, że komin azbestocementowy jest nieszczelny?

Zazwyczaj pierwszym sygnałem, że w budynku występuje problem z nieszczelnymi kominami, jest pogorszona jakość powietrza w mieszkaniach. Mieszkańcy mogą skarżyć się na nieprzyjemny zapach, zaduch czy wilgoć. Często pojawiają się także trudności w odprowadzaniu spalin z kuchni czy łazienki. Aby mieć pewność, że źródłem kłopotów są nieszczelne przewody azbestocementowe, zaleca się przeprowadzenie profesjonalnej kontroli przez kominiarza lub specjalistę od instalacji wentylacyjnych.

Co zrobić w przypadku wykrycia nieszczelności w przewodach kominowych?

• Przegląd i diagnoza: Fachowa ocena stanu technicznego instalacji. Można wówczas ustalić wielkość uszkodzeń i określić zakres prac.
• Plan działania: W zależności od wyniku przeglądu należy podjąć decyzję, jak pilnie niezbędna będzie całkowita wymiana przewodów wentylacyjnych na nową.
• Prace remontowe i rozbiórkowe: W przypadku znacznych pęknięć oraz kruszącego się azbestu jedynym wyjściem jest pilna wymiana całej instalacji, zwłaszcza jeżeli budynek posiada nadal tak zwane piecyki łazienkowe i przewodami kominowymi z kształtek azbestowych odprowadzane są również spaliny z tych urządzeń.
• Bezpieczne usuwanie azbestu: Elementy z azbestocementu muszą być usuwane zgodnie z obowiązującymi przepisami i przy zachowaniu szczególnej ostrożności. Najlepiej zlecić to firmie posiadającej odpowiednie uprawnienia oraz doświadczenie.
• Utylizacja odpadów: Azbest należy przekazać do specjalistycznych składowisk, które zapewniają bezpieczne przechowywanie tego typu materiałów.

Jakie metody stosuje się do modernizacji i wymiany przewodów kominowych?

Jeśli okaże się, że nieszczelne kominy azbestocementowe wymagają pilnej interwencji, istnieje kilka metod rozwiązania problemu:

• Wkłady kominowe ze stali nierdzewnej: W przypadku kanałów spalinowych stosuje się montaż wkładów stalowych kwasoodpornych wewnątrz istniejącego szachtu. Jednak przy uszkodzonych kształtkach azbestowych, zanim sięgnie się po to rozwiązanie, należy usunąć stare, stanowiące zagrożenie kształtki.
• Systemy wentylacji mechanicznej: Wentylacja grawitacyjna może być projektowana dla budynków do 9 kondygnacji włącznie. W budynkach wyższych należy stosować wentylację mechaniczną wywiewną lub nawiewno-wywiewną.

Czy zawsze konieczne jest usunięcie azbestu z instalacji?

Jeśli azbest w bloku mieszkalnym stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia mieszkańców (np. jest uszkodzony i występuje ryzyko pylenia lub zatrucia spalinami z piecyków łazienkowych), wówczas konieczne jest jego bezzwłoczne usuwanie. Jeżeli stan przewodów nie zagraża bezpośrednio życiu mieszkańców, czas na usunięcie azbestu kończy się w roku 2032. Kluczowe jest sprawdzenie ich stanu oraz ewentualnych uszkodzeń.

W sytuacji, gdy występuje nieszczelność i wyraźne pęknięcia, a ciąg kominowy jest zaburzony, jedynym rozwiązaniem staje się całkowita wymiana przewodów wentylacyjnych i spalinowych, co jednocześnie eliminuje problem azbestu.

Ważne: odpowiedzialna utylizacja

Każdy fragment zawierający azbest musi zostać zapakowany w szczelne worki i oznaczony zgodnie z przepisami. Należy pamiętać, że samodzielna próba usuwania azbestu, bez profesjonalnego sprzętu i wiedzy, stwarza duże ryzyko dla zdrowia. Dlatego warto skorzystać z usług firm specjalizujących się w tej dziedzinie.

Jak bezpiecznie usunąć azbest zgodnie z przepisami?

• Regularnie dokonuj przeglądów stanu technicznego kominów azbestocementowych.
• Zlecaj profesjonalne przeglądy i oceny mistrzom kominiarskim oraz specjalistom z branży budowlanej.
• W razie stwierdzenia nieszczelności lub uszkodzeń podejmuj kroki mające na celu wymianę wentylacji.
• W przypadku kruszenia się materiału konieczne jest jak najszybsze usunięcie azbestu i jego bezpieczna utylizacja.
• Wybieraj metody modernizacji dopasowane do konkretnego budynku – rozważ zarówno wkłady stalowe, jak i nowoczesne systemy wentylacyjne, w tym wentylację mechaniczną.

Zamieszkiwanie w bloku z nieszczelnymi przewodami kominowymi z azbestocementu może stanowić istotne zagrożenie dla zdrowia i komfortu mieszkańców. Dlatego kluczem do bezpieczeństwa jest szybka diagnoza i wdrożenie właściwych działań naprawczych. Nie należy bagatelizować problemu, zwłaszcza że przepisy w Polsce i tak nakazują sukcesywnie usuwanie azbest ze wszystkich obiektów mieszkalnych do 2032 roku.

Gdzie szukać więcej informacji na temat usuwania azbestu?

Jeśli chcesz wiedzieć, jak krok po kroku przebiega bezpieczne usuwanie azbestu, zapraszamy do przeczytania naszego innego artykułu:

🔗 Jak bezpiecznie usuwać azbest?.

Więcej informacji oraz aktualne przepisy znajdziesz na oficjalnej stronie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska:

🔗 Usuwanie azbestu – GIOŚ.

Jakie działania podjąć, aby zwiększyć bezpieczeństwo w budynku?

Masz podejrzenia, że w Twoim bloku znajdują się nieszczelne kominy azbestocementowe? Skontaktuj się z profesjonalistami, którzy przeprowadzą kontrolę, ocenią stan techniczny i przedstawią możliwe rozwiązania. Zadbaj o zdrowie swoje i pozostałych mieszkańców – nie zwlekaj z decyzją o remoncie wentylacji lub jej wymianie.